Per ongeluk strafbaar door je videodeurbel of IP-camera?
Wie een videodeurbel thuis ophangt, loopt de kans om de privacywet te overtreden. Dat klinkt natuurlijk heel spannend, maar klopt dat wel? Er heerst namelijk enorm veel onduidelijkheid over de regels, de verantwoordelijkheid en de mogelijke gevolgen bij het gebruiken van deze slimme deurbellen. Wij bieden die deurbellen ook aan en willen natuurlijk graag het juiste advies geven aan onze klanten. We interviewden daarom een advocaat met verstand op dit gebied.
Over welke wetgeving spreken we als we het hebben over videodeurbellen?
“Bij videodeurbellen is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing, omdat videodeurbellen persoonsgegevens verwerken. Het maken van beeldopnamen waarbij mensen herkenbaar te zien zijn, vormt indien de beelden worden opgeslagen, een verwerking van persoonsgegevens. Uit de beelden kan immers bepaalde informatie over de personen worden ontleend.”
Wanneer is die AVG niet van toepassing?
“De wetgeving is niet van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens door particulieren bij de uitoefening van zuiver persoonlijke of huishoudelijke activiteit. Voorbeelden zijn het bijhouden van persoonlijke adresbestanden of het mailen met vrienden. Cameratoezicht door particulieren valt in principe onder een zuiver huishoudelijke activiteit, mits de openbare ruimte niet wordt gefilmd. Op het moment dat het cameratoezicht ook delen van de openbare ruimte bestrijkt, is de AVG van toepassing en dat is belangrijk om te benadrukken.”
Dat geldt dan natuurlijk ook voor de andere camera’s die mensen tegenwoordig ophangen?
“De privacywetgeving is van toepassing op iedere beveiligingscamera die de beelden opslaat. Het soort camera of softwaresysteem dat hiervoor wordt gebruikt, heeft hierop geen invloed. Er bestaat geen aparte wetgeving voor bepaalde soorten camera’s of softwaresystemen. Wel kan het soort camera of softwaresysteem invloed hebben op de vraag of de gegevensverwerking gerechtvaardigd is.”
Zit er wel een verschil tussen live kijken en opnemen?
“De AVG is niet van toepassing op camera’s die de beelden op geen enkele manier opslaan. Je mag immers ook gewoon een gat in je deur maken en naar buiten kijken. Dat mag ook met een camera. Het streamen van beelden naar je telefoon wordt echter gezien als verwerking van persoonsgegevens. Als de beelden worden opgeslagen, moet je voldoen aan de AVG.”
Mag je een videodeurbel ook voor andere toepassingen gebruiken?
“Een deurbel met camera mag alleen worden gebruikt voor veiligheidsredenen, dus om je huis te beschermen tegen indringers. De beelden mogen niet worden verwerkt voor een ander doel.”
En wat als die videodeurbellen zelf ook meer kunnen, zoals gezichtsherkenning?
“De privacywetgeving is van toepassing op iedere beveiligingscamera die de beelden opslaat. Het soort camera of softwaresysteem dat hiervoor wordt gebruikt, heeft hierop geen invloed. Er bestaat geen aparte wetgeving voor bepaalde soorten camera’s of softwaresystemen. Wel kan het soort camera of softwaresysteem invloed hebben op de vraag of de gegevensverwerking gerechtvaardigd is. De ene camera of softwaretechniek kan immers een grotere inbreuk op de persoonlijke levenssfeer maken dan de andere.”
Hoe weet je of het gebruik van de beelden of extra functies gerechtvaardigd is?
“Nu wordt het moeilijker te volgen. Het is van belang dat de verantwoordelijke zorgvuldig afweegt welk soort camera met welke softwaretechnieken hij ingeval van cameratoezicht inzet. Indien een camera of softwaretechniek een onevenredige inbreuk maakt op de belangen van de betrokkenen in verhouding tot het te dienen doel (proportionaliteit) of het doel ook op een andere, voor de betrokkenen minder nadelige, wijze kan worden verwezenlijkt (subsidiariteit), dan is de inzet van deze camera of softwaretechniek niet geoorloofd.”
Hoe lang mag je de opgenomen beelden bewaren?
“De AVG geeft geen specifieke bewaartermijnen, maar de richtlijn is 4 weken. Als de gegevens niet meer noodzakelijk zijn, moeten ze worden gewist en mogen de beelden ook niet meer in de cloud worden bewaard.”
Wat kun je als consument doen om te voldoen aan de regels?
“Het is goed om een bordje of sticker op te hangen met de tekst dat er cameratoezicht plaatsvindt. Dat is het minimum waar je aan moet voldoen volgens de AVG. In het Wetboek van Strafrecht is filmen overigens ook strafbaar, tenzij het is aangekondigd. Die deurbel met camera moet in het zicht worden geplaatst en er moet dus een sticker of bord bij worden geplaatst.”
Welke andere stappen kunnen consumenten nemen?
“Volgens de privacywetgeving mag je alleen filmen wat echt nodig is om je huis te beschermen. Er is veel te zien op die camerabeelden, dus het is verstandig om in te zoomen en om zones in te stellen. Zo film je alleen wat noodzakelijk is, want een hele straat filmen wordt niet als noodzakelijk beschouwd.”
Wat mag je doen met de opgenomen beelden?
“Deze beelden mogen nooit worden gebruikt om te bespioneren, maar alleen om je eigendommen mee te beschermen. Het is niet de bedoeling dat die beelden op social media komen, want dat wordt als disproportioneel gezien. Je mag daarnaast ook niet de openbare orde handhaven, want dat is een taak van de politie en gemeente en niet van de burger. Sommige mensen stellen hun beelden extra breed in om de politie te helpen, maar dat mag dus niet.”
Wanneer mag de politie die beelden wel gebruiken?
“Wanneer de politie het vermoeden heeft dat de beelden een daadwerkelijke meerwaarde kunnen geven in een opsporingsonderzoek kunnen zij de beelden opvragen. De politiefunctionaris heeft altijd een machtiging van het OM nodig om de betreffende beelden vorderen.”
De camera’s en deurbellen vergroten dus de veiligheid, maar wat betekent de opmars van deze apparaten voor ons concept van privacy?
“Als je altijd en overal wordt gefilmd, wat betekent privacy dan nog? Dat is een mooie vraag om over te filosoferen. Of we wennen er allemaal aan, net zoals bij social media. Wie had 20 jaar geleden gedacht dat we alles online zouden delen met elkaar? Het kan ook de andere kant opslaan en dat er strikter wordt gehandhaafd. Als het fout dreigt te gaan, krijgen fabrikanten een grotere rol en worden ze verantwoordelijk gehouden. We kunnen niet in de toekomst kijken wat dat betreft, maar het is wel zeker dat de wetgeving er niet op wordt aangepast.”
Dat is veel om over na te denken. Een smart device zoals een slimme videodeurbel moet toch gewoon ook fun zijn?
“Dat is absoluut waar. We snappen helemaal dat het leuke en handige gadgets zijn, maar je moet wel een goede balans blijven houden. Er komt veel meer bij kijken dan alleen het maken of kopen van zo’n product en daarom is het goed om hier bewust van te zijn, zodat het ook echt fun blijft.”
Advies van ROBBshop:
De nieuwe wetgeving is dus een stuk strenger op het gebied van privacy, maar dat wil niet zeggen dat videodeurbellen en IP-camera's niet gebruikt mogen worden. Het is gewoon goed om bewust te zijn van die regels als je besluit om de apparaten te kopen. Er zijn vervolgens enkele stappen die je moet nemen, zodat je zeker weet dat je ze goed gebruikt:
- Hang de videodeurbel en camera in het zicht
- Gebruik de camera en deurbel uitsluitend waar ze voor zijn bedoeld
- Maak kenbaar dat je eventueel beelden opneemt met een bordje of sticker
- Film niet meer dan noodzakelijk is, door bijvoorbeeld een zone in te stellen
- Vraag toestemming aan mensen als je werkt met gezichtsherkenning
- Verwijder de opgeslagen beelden als je ze niet meer nodig hebt
De regels zijn dus strenger, maar met deze stappen kun je volledig en onbezorgd genieten van de voordelen van deze slimme apparaten. Dus ondanks alle regeltjes toch geïnteresseerd in een slimme deurbel? Kijk hier waar je het best op kan letten als je er een aanschaft.
